www.ugpolitologia.fora.pl

meg_psyence

z czego pytała dr beatka? x)

tammy

ja mialam pytanie o buzdet, uchwalanie, projekt do kiedy itp. i decentralizacja, bylo jeszcze pytanie o kampanie wyborcza

Gabrysia

a czy byly pytania z historii wczesniejszej niz zabory?ktos mial cos takiego?

moumou

ja mialam pytanie czy chce ocene z testu czy ma mnie pytac Razz

Don Bartolommeo

A ja uroczą konwersację na temat gubienia dowodów osobistych, ułożenia towaru w hipermarketach, o ogródkach piwnych i innych rzeczach ani trochę związanych z samorządami Very Happy

Kornel

Olala · Dołączył: 27 Lis 2007 Posty: 27 Przeczytał: 0 tematów

Ja miałam pytanie o zabór austriacki.

Gabrysia

damn it!!nic nie mam z tej historii!!!moze ktos dopomoze? c

flare

Teorie i historia samorządu terytorialnego w Polsce
W XIX / XX w. nastąpił rozkwit myśli samorządowej. Pojawiły się wówczas różne teorie o funkcjonowaniu państwa w kontekście samorządu. Jedną z najstarszych teorii jest:
1. t. naturalistyczna – która uznawała, że przed powstaniem państwa istniał samorząd terytorialny, w oparciu o który dopiero powstało państwo. Najpierw powstały małe samorządy, które w drodze dobrowolności ich społeczności łączyły się w większe, aż do powstania państwa w granicach jakiegoś terytorium. Tak się dział w średniowieczu w Szwajcarii (w 1291 zjednoczyło się 6 kantonów), Francji.
SAMORZĄD >> INICJATYWA ODDOLNA >> POWSTANIE PAŃSTWA
2. t. państwowa – zakładała, że najpierw w określonych granicach istniało państwo z ludnością i władzą i gdy państwo uznało za stosowne, że będzie to dla niego korzystne, dokonało podziału terytorialnego w sposób przez siebie określony
PAŃSTWO >> DECYZJA PAŃSTWA >> SAMORZĄD
3. t. polityczna – wypośrodkowuje dwie powyższe, tzn. uznaje że ST jest tworem dekoncentracji administracji państwowej.
dekoncentracja – (ma charakter ograniczony) władza centralna przekazuje część władzy strukturom reprezentującym tę władzę: rząd powołuje wojewodów, którzy reprezentują premiera i nie działają w pełni samodzielnie
decentralizacja – (ma charakter wolny) władza centralna zrzeka się części władztwa
To, która z powyższych koncepcji decydowała o kształcie ST w Polsce zależało od okresu historycznego, np. w 1954 zadecydowano bez konsultacji ze społeczeństwem o kształcie podziału terytorialnego Polski, obecnie również dominuje t. państwowa.
O zaczątkach samorządności terytorialnej można mówić od chwili, w której pojawił się człowiek. W Polsce o początkach samorządności można mówić właściwie od wieku X, kiedy organizowano się w wiece opolne i wielopola. Bardziej uporządkowany system powstał na przełomie XII i XIII w., tj. w okresie rozdrobnienia dzielnicowego. Wówczas to liczni książęta polscy (właściciele miast i wsi) zaczęli szukać u Niemców pomocy w organizowaniu grodów - zaczęto wprowadzać lokacje miast na prawie niemieckim (magdeburskim i lubeckim). Wraz z umacnianiem się lokacji miast na prawie niemieckim rozwijało się osadnictwo na prawie polskim (inaczej obyczaj dobrych gości). Pojawiły się różne funkcje, z różnymi uprawnieniami związane z organizowaniem życia wiejskiego i miejskiego, takie jak: zasadźca przekształcony z czasem w wójta (na wsi). Wraz z rozwojem życia w miastach i na wsiach i pojawianiu się coraz większej ilości osób zajmujących się organizowaniem życia tych społeczności zaszła konieczność wykształcenia w tym celu odpowiednich ludzi, którzy zajmowaliby się konkretnymi zadaniami. I tak pojawiają się urzędy: syndyka (odpowiedzialny za egzekwowanie podatku w mieście), chutmana (dbał o czystość i bezpieczeństwo miasta), ceklarza (dbałość o bezpieczeństwo zewnętrzne – szef straży zbrojnej), lonara (skarbnik miasta), szafarza (prowadził wydatki miasta), brenegata ( kierownik straży pożarnej), ważnika (pilnował w Krakowie uczciwego handlu i wagi głównej), tutnara (organizator targów i aprowizator miasta w żywność), szrotmistrza (odpowiedzialnego za stajnie i konie miejskie), rurmistrza (dbał o czystość miasta), edylów (dożywotnich rajców miejskich opiekujących się tylko Kościołem Mariackim w Krakowie). Pojawia się urząd wojewody, a na wsi dziedziczny urząd wójta.
W XVI – XVII w. pojawia się szereg innych funkcji, bardzo rozdrobnionych. Polska podzielona jest na: ziemie (zarządzają nimi margrabiowie - późniejsi komesi, władca mianuje zaś swoich przedstawicieli starostów – dzisiejszych wojewodów; tam też wykształcają się województwa), które tworzą księstwa, księstwa tworzą hrabstwa, a te z kolei tworzą 5 dzielnic.
W XVIII w. ma miejsce rozkwit niektórych miast i rozrost administracji wewnętrznej. W 1765 r. król August Poniatowski powołuje w Warszawie Komisję Dobrego Porządku (inaczej Boni Orginis). W 1678 r. powołuje takie komisje we wszystkich innych miastach. Celem tych komisji było wspomaganie rajców Rad Miejskich. Niektóre miasta mogły też wysyłać na sejmy (oprócz biorących w nich udział szlachty) swoich przedstawicieli, tzw. plenipotentów (do 24 na koszt miasta).
18.4.1791 uchwalono ustawę o miastach, która weszła do treści art. 3 Konstytucji 3 Maja (jej twórcą był
J. Suchorzewski). Ustawa ta nadawała wszystkim miastom wolność (niezależność od feudała) i równy status – był to pierwszy ukłon w stronę samorządności. W 1793 r. ostatni Sejm Grodzieński (od nazwy miasta, w którym się odbywał) postanowił skategoryzować miasta ze względu na ich wielkość, liczebność, znaczenie, etc. Powstały 3 kategorie miast: 1) miasta główne, 2) miasta wojewódzkie, 3) miasteczka parafialne powyżej i poniżej 400 dymów. Ustawa ta nigdy nie została zrealizowana w praktyce, ponieważ dokonano rozbioru Polski. Przed rozbiorami Polska dzieliła się na cyrkułu (dzielnice) tworzące miasta, miasta tworzyły 7 wydziałów (potem dodano jeszcze jednej), wydziały tworzyły 3 dzielnice.

Lokacja na prawie magdeburskim: w X w. cesarz niemiecki Otto III poprosił zakon benedyktynów aby ten osiedlił się w Magdeburgu i nauczył lokalną społeczność zasad organizacji życia które funkcjonowały w zakonie. Z czasem ten benedyktyński model organizacji życia przyjął się w Magdeburgu, a po 150 latach w innych miastach niemieckich. Władca zrzekł się części swoich uprawnień na rzecz swoich reprezentantów: burmistrza, rajców, samodzielnych sądów ławniczych, którzy decydowali od tego momentu sami o zasadach życia w mieście. Magdeburg uporządkował też system architektoniczny. Lokacja na prawie lubeckim była zmodyfikowaną wersją prawa magdeburskiego i dotyczyła tylko miast należących do Hanzy, w tym Gdańska.
Osadnictwo na prawie polskim = obyczaj dobrych gości polegał na tym, iż chłopom bądź całym grupom chłopów, którzy zbiegli od jakiegoś feudała miasto proponowało korzystne warunki i ulgi zachęcając ich do osadnictwa na terenach podmiejskich. W ten sposób miasta zyskiwały zaplecze, które dostarczało żywność

XIV – XV pojawia się powiat, wojewoda, województwa
XVI – XVIII ich rozwój do rozbiorów
rozbiory: każde z terytoriów zarządzane według różnych systemów zaborców, najbardziej rozwinięty system w zaborze pruskim. W Księstwie Polskim jeszcze w 1806-1815 obowiązuje model francuski, później w utworzonym w jego miejsce Królestwie Polskim wprowadzono model rosyjski: województwa zastąpiono gubernatorstwami, powstają gminy o charakterze jednowioskowym (tylko w zaborze rosyjskim).
Po I wś – odbudowywanie ujednoliconego systemu samorządowego: powstają dokumenty potwierdzające funkcjonowanie samorządności w Polsce + uchwalone zostają ustawy organiczne
17.3.1921 – Konstytucja Marcowa: zagwarantowanie samorządności, zapis jakościowy: podział na 16 województw, powiaty, starostwa powiatowe, gminy miejskie i wiejskie (w momencie tworzenia państwa istniały już województwa pomorskie i poznańskie, utworzono też szybko przed plebiscytem autonomię śląską, którą zlikwidowano w 1945)
23.3.1933 – ustawa scaleniowa o częściowej zasadzie jednolitości administracji terytorialnej: reorganizacja i ujednolicenie ST stopnia gminnego i powiatowego, nie ruszyła województwa (m.in. z powodu mniejszości narodowych), reguluje zasady ordynacji wyborczej, powoływania organów stanowiących gmin i powiatów (starosta, burmistrz)
1935 – Konstytucja Kwietniowa ogranicza zasady samorządności, samorząd podporządkowany całkowiecie administracji rządowej > dekoncentracja państwa.
II wś – podział Polski na terytoria: należące do ZSRR, Niemiec i GG
Po II wś – wprowadzono model administracyjny ZSRR. Obowiązywał jeszcze 2-stopniowy podział na mocy Konstytucji Marcowej
Od 1950 – likwidacja urzędów wojewody, burmistrza, starosty – zastąpienie ich radami narodowymi
20.3.1950 – ustawa o jednolitej administracji państwowej: likwiduje zasadę samorządności, nie ma zapisu o ST są za to rady narodowe na każdym stopniu: gmin, powiatu i województw. Podział terytorialny: 17 województw, 314 powiatów (jak dzisiaj) i 3001 gmin.
Do 1983 – każda ustawa poszerza jedynie kompetencje rad narodowych:
1954 – likwidacja gmin, wprowadzenie gromad (8789) > efekt polityki centralistycznej: w każdej najmniejszej jednostce musi być obecne państwo, a im więcej takich jednostek tym większa obecność. Z miast wyodrębniono osiedla: robotnicze, rybackie i uzdrowiskowe > rady narodowe osiedli.
1958 i 1963 – ustawy nowelizujące: poszerzone kompetencje rad narodowych
1972 – projekt reorganizacji terytorialnej realizowanej przez 10 lat: likwidacja gromad i wprowadzenie gmin, zastąpiono ciała kolegialne prezydia RN urzędami naczelnika, prezydenta, wojewody RN
1973 – poszerzono kompetencje gminnych RN
1975 – reorganizacja terytorialna: 49 województw, zlikwidowano powiat, zostały gminy (będzie tak do 1998), województwa finansowane przez władze centralne, wprowadzono podział na rejony specjalne pokrywające się z granicami dawnych powiatów
1983 – ustawa nowelizacyjna RN i samorządu terytorialnego: po raz pierwszy wprowadzono do ustawy słowo samorząd terytorialny, choć nie został on reaktywowany formalnie
1989 – rozmowy okrągłego stołu – w sprawie samorządności podpisano protokół rozbieżności
8.3.1990 – ustawa o samorządzie terytorialnym + ustawa nowelizująca konstytucję + ordynacja wyborcza do rad gmin
27.5.1990 – I demokratyczne wybory samorządowe (frekwencja 42%)
1990 – ustawa o podziale kompetencji między samorządem i administracją rządową, ustawa o pracownikach samorządowych (do dziś)
1991 – ustawa o finansowaniu gmin, ustawa o referendum samorządnościowym
1992 – ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych (RIO) – mogą kontrolować jedynie finanse samorządu

flare

coś tu trochę jest :/ historia... boszz. :/

flare

Zabór pruski – trzy szczeble samorządu: gmina (jednowioskowa), powiat, prowincja (np. Wielkopolska). W gminie równorzędne rada miejska i magistrat (zawodowi członkowie magistratu, wybierani na podwójną kadencję). W powiecie Landrat (starosta) jednocześnie organem administracji rządowej i przewodniczącym organu wykonawczego. W prowincjach Sejm Prowincjonalny (odrębny od administracji rządowej) z przewodniczącym (marszałkiem) na czele oraz dyrektor (starosta krajowy).

Zabór austriacki – autonomia krajów koronnych (np. Galicja, Śląsk Cieszyński). W każdym kraju koronnym Sejm Krajowy (wydawał ustawy w "sprawach krajowych"), który wybierał Wydział Krajowy – organ wykonawczy i nadzorczy samorządu. Samorząd gminny o różnym ustroju w różnych krajach koronnych. W Galicji brak rozróżnienia gmin wiejskich i miejskich. W gminach galicyjskich: rada gminna (na Śląsku – wydział), naczelnik gminy i "kolegium zwierzchności gminnej" (na Śląsku – przełożeństwo lub rada). W powiatach galicyjskich (na Śląsku w ogóle brak powiatów): wydział powiatowy z przewodniczącym, starosta powiatowy – przedstawiciel władzy centralnej.

Gabrysia

wow dzieks!!a liczba wojewodzt?? bo byly takie pytania chyba;/ ja czytam kallasa ale tu nic nie ma , tylko jakies sranie po scianie!

flare

liczba województw w zaborach? nie wiem tego

paweł-j · Dołączył: 30 Sty 2008 Posty: 299 Przeczytał: 0 tematów

w czasie zaborów nie bylo wojewodztw Razz

Gabrysia

chodzilo mi o 20 lecie i prl Razz